در این مقاله به بررسی آشنایی با ماشین آلات راهداری و راهسازی و عملیات خاکی می پردازیم.
بلدوزر
موارد استفاده از بلدوزر، کندن زمین، هل دادن و انتقال خاک، پخش مواد روی بستر راه، پرکردن گودیها، تسطیح و پاکسازی زمین و ایجاد راههای اولیه در کوهستانها و زمین های سنگلاخی می باشد.
عوامل اقتصادی در کار بلدوزر، مسافت حمل خاک، تنظیم تیغه بلدوزر، سرعت بلدوزر، نوع زمین، بازده بلدوزر، استفاده همزمان از دو بلدوزر و بازده بلدوزر در شیب می باشد.
مسافت حمل خاک:
از بلدوزر جهت هل دادن خاک با توجه به شرایط زمین، باید در مسافتهای کمتر از یکصد متر استفاده نمود، برای مسافتهای بیشتر باید از اسکریپر یا کامیون و لودر استفاده کرد.
تنظیم تیغه بلدوزر
بر حسب نوع عملیاتی که باید انجام گیرد تیغه بلدوزر را می بایست بر اساس آن کار تنظیم یا انتخاب نمود. بلدوزرها از نظر طرز قرار گرفتن تیغه به دو دسته با تیغه مستقیم (جهت کندن، هل دادن و دپو خاک) و با تیغه دارای قابلیت تغییر زاویه (جهت کم یا زیاد کردن مقدار فرو رفتن تیغه در زمین، سهولت غلت خاک در جلو تیغه ، بغل بری کوهها وتپه ها وکندن کانال) تقسیم می شوند.
سرعت بلدوزر
سرعت حرکت بلدوزر هنگام هل دادن خاک باید به نحوی باشد که تا حد امکان از سر خوردن خاک از جلوی تیغه بطرفین و یا از زیر تیغه جلوگیری بعمل آید.
نوع زمین
نظر به اینکه کندن زمینهای نسبتا سخت و یا یخ زده توسط تیغه کند بوده یا اصلا امکان پذیر نیست نظیر زمین های سنگی، باید قبل از شروع به خاکبرداری، این زمین ها را با مواد منفجره خرد و آماده جهت کار بلدوزر نمود
بازده بلدوزر
بازده بلدوزر تحت شرایطی که در آن کار می کند متفاوت است، در اولین عبور بلدوزر در روی یک باند راه اکثر مواد خاکی از دو طرف انتهائی تیغه بیرون می زند و بصورت دو برجستگی خاکی در طول جاده باقی می ماند ، بعد از فرم گیری این برجستگی ها بصورت یک کانال، مقدار بیرون زدگی خاک از طرفین تیغه تقلیل یافته و یا از بین می رود و لذا بازده به میزان قابل توجهی بالا می رود.
استفاده همزمان از دو بلدوزر
در بعضی کارها دو بلدوزر در کنار هم در حالیکه انتهای تیغه های مجاور هم در تماس اند کار می کنند تا بازده کار را به اندازه ۵۰% نسبت به زمانی که هر کدام به تنهائی کار می کنند بالا ببرند.
بازده بلدوزر در شیب
در مورد ساخت جاده اگر بتوان خاک را در سرازیری تپه ای هل داد، بخاطر مزیت سطح شیب دار و سر خوردن مقدار زیادی از خاکی که در جلو بلدوزر است مقدار بازده ماشین بطور قابل توجهی بالا می رود. گاهی دو بلدوزر از شیب مساعد زمین استفاده کرده و در کنار هم خاک را بطرف پائین تپه هل می دهند که به این ترتیب خاکبرداری شیاری انجام می گیرد
محاسبه ظرفیت بلدوزر
Vs = 0.8 W . H2
Vu = Vs + Z . H (W . Z) tan X
Vs = ظرفیت تیغه در حالت عمود یا انگل
Vu = شکل U شکل یا نیمه U ظرفیت تیغه
W = عرض تیغه از انتهای دهانه
H = ارتفاع موثر تیغه با توجه به کاهش در گوشه های آن و غیرو
Z = طول اندازه گیری شده موازی با عرض تیغه برابر با خط پیرامون لبه های برشی
X = زاویه انگل
محاسبه حجم عملیات خاکی بلدوزر
Q = C . f . E x 60 / T
Q = حجم عملیات خاکی در یکساعت بر حسب متر مکعب
f = ضریب تبدیل خاک
60 = تعداد دقایق در یکساعت
T = زمان حمل بر حسب دقیقه (مدت زمانی که بلدوزر خاک را از محل بارگیری تا محل تخلیه حمل کرده و دوباره به محل اولیه خود بر می گردد)
C = ظرفیت تیغه بلدوزر بر حسب متر مکعب
E = بازده بلدوزر ( زمان واقعی انجام کار به زمان مصرف شده برای اجرای آن )
لودر
موارد استفاده از لودر بارگیری ماشین آلات حمل مواد خاکی، بلند کردن بار و انتقال آن، خاکبرداری و تسطیح کردن زمین محل کار است.
انواع لودرها
چرخ لاستیکی : چرخهای بزرگ لاستیکی به این نوع لودر قدرت تحرک بالایی می دهد. فشار وارد بر زمین را با تغییر اندازه و باد لاستیک می توان تغییر داد. کار با این لودرها در موقع کار در زمینهای دارای سنگهای تیز که باعث آسیب دیدن لاستیکها می شود محدود می گردد. در زمینهای مرطوب نیز کار کردن با این لودرها مشکل می باشد. این لودرها می توانند روی سطوحی با شیب جانبی ۱۵% و شیب بالا رونده ۳۰% کار نمایند.
چرخ زنجیری: این لودرها همانند لودرهای چرخ لاستیکی عمل نموده فقط فشار کم وارده از آنها بر زمین باعث می شود که این مدل لودرها بتوانند در زمینهایی که نوع چرخ لاستیکی توانایی کار در آن را ندارند بخوبی ایفای نقش نمایند. این لودرها می توانند روی سطوحی با شیب جانبی ۳۵% و شیب بالا رونده ۶۰% کار نمایند.
محاسبه حجم عملیات خاکی لودر:
Q = C . F . 60 . E . K / T
Q = حجم عملیات خاکی در یک ساعت بر حسب متر مکعب
f = ضریب تبدیل خاک
60 = ضریب تبدیل ساعت به دقیقه
C = ظرفیت جام (باکت) ، خاک کنده شده بر حسب متر مکعب
E = بازده لودر(زمان واقعی انجام کار به زمان مصرف شده برای اجرای آن ، بازده لودر را حدود 60% در نظر می گیرند)
K = بازده جام (باکت)(نسبت خاک برداشته شده با جام به ظرفیت انباشته آن)
T = زمان یکدور کامل عملیات بر حسب دقیق
بیل مکانیکی
موارد استفاده از بیل مکانیکی کندن خاک یا لایروبی، کانال زنی و بارگیری مواد می باشد.
محاسبه حجم عملیات خاکبرداری بیل چرخ زنجیری
Q = C . f . E . K . 3600/T
Q = حجم خاک بار شده در کامیون بر حسب متر مکعب در یکساعت
C = ظرفیت جام بر حسب متر مکعب
f = ضریب تبدیل خاک
E = (بازده ماشین (در شرایط خوب حدود 70% می باشد
K = بازده جام (کندن دشوار : 50-70 ، کندن نیمه دشوار : 70-80 ، کندن نیمه آسان : 85-90 ، کندن آسان : 95-100)
T = زمان مانور بر حسب ثانیه .
3600 = تبدیل ساعت به ثانیه
لودر بکهو
موارد استفاده از لودر بکهو بارگیری ماشینآلات حمل مواد خاکی، بلند کردن بار و انتقال آن، خاکبرداری، تسطیح کردن زمین محل کار و کانال زنی است.
گریدر
موارد استفاده از گریدر پخش کردن مواد خاکی، تنظیم سطح راه، شیب دادن به سطح راه، ایجاد و تنظیم شیب شانه های راه، اجرای کارهای عمومی ساختمانی نظیر کانال سازی و مخلوط کردن مواد خاکی با دانه بندی های مختلف می باشد.
دسته بندی گریدرها
از لحاظ موتور : بدون موتور – با موتور
از لحاظ وزن : سبک (تا 9 تن) – نیمه سنگین (9 تا 12 تن) – سنگین (12 تا 15 تن) – فوق سنگین (15 تا 22 تن)
از لحاظ چرخ : چهار چرخ با یک محور محرک – شش چرخ با دو یا سه محور محرک
از لحاظ ساختمان بدنه : مستقیم – کمر شکن
محاسبه حجم عملیات خاکی گریدر
T = P . D/E . S
E = بازده گریدر یعنی نسبت زمان واقعی انجام کار به زمان مصرف شده
T = مدت زمان اجرای عملیات بر حسب ساعت
P = (تعداد عبور لازم (تعداد دفعاتی که گریدر برای انجام کار باید در مسیر خود عبور نماید
D = مسافت طی شده در هر عبور بر حسب کیلومتر
S = سرعت حرکت گریدر در طول عملیات بر حسب کیلومتر در ساعت
عوامل موثر در تولید گریدر نوع مصالح و عملیات انجام شده روی آن، نوع تیغه و زاویه تیغه، عرض همپوشانی، سرعت دستگاه، طول منطقه و تعداد گذر است
غلتک ها
موارد استفاده از غلتک ها، اتو آسفالت و کوبیدن زمین بعد از آبپاشی است. انواع غلتکها شامل اتو آسفالت، غلتک دو چرخ آهنی، غلتک ویبره، غلتک پاچه بزی (پاچه فیلی)، غلتک ویبره و پاچه بزی، غلتک ویبره کششی، کمپکتور و کمپکتورصفحه ای می باشد.
محاسبه حجم عملیات خاکی غلتک به قرار زیر است:
Q=6.S.W.E.D/N
A=60.S.W.E/N
Q = حجم خاکی که متراکم خواهد شد در ساعت
A = (سطح خاک متراکم شده در ساعت (متر مکعب
E = بازده غلتک (نسبت واقعی زمان انجام کار به مقدار کل زمان برای اجرای کار – در شرایط عادی حدود 70% است)
S = (سرعت حرکت غلتک (متر در دقیقه
D = (عمق قشر خاک قبل از تراکم (متر
N = تعداد عبور غلتک
W = (پهنای مفید غلتک (متر
60 = تبدیل ساعت به دقیقه
لیفتراک
موارد استفاده از لیفتراک بلند کردن بار و حمل و جابجائی بار است.
فینیشر
از فینیشر جهت رویه کشی جاده و راه با آسفالت استفاده می شود.
اسکریپر
موارد استفاده از اسکریپر عملیات خاکبرداری و خاکریزی، حمل و تخلیه مواد خاکی، پخش مواد خاکی روی بستر راه و گودبرداری سطحی در زمینهای نسبتا نرم بطور مستقل می باشد.
حجم عملیات خاکی اسکریپر از رابطه زیر محاسبه می شود:
Q=C.f.E.60/T
Q = حجم عملیات خاکی در یکساعت بر حسب متر مکعب
C = ظرفیت جام اسکریپر، برحسب متر مکعب
f = ضریب تبدیل خاک
60 = تعداد دقایق در یکساعت
E = بازده اسکریپر
T = زمان حمل، بارگیری و تخلیه بر حسب دقیقه
شاول
موارد استفاده از شاول کندن خاک، کانال زنی و بارگیری مواد می باشد.
کامیون های معدن ( دامپتراک )
از دامپتراک جهت حمل و جابجایی سنگ، خاک و موادی نظیر اینها استفاده می شود.
ساید بوم (لوله گذار)
موارد استفاده از ساید بوم، حمل و بارگیری لوله و قرار دادن لوله در کانال می باشد.
ثبت ديدگاه